Przykłady zwolnień od pracy
Przykłady przysługujących pracownikowi zwolnień od pracy, wraz z informacjami na temat czasu zwolnienia i prawa do wynagrodzenia.
Lp. | Cel zwolnienia | Podstawa prawna | Czas zwolnienia | Podstawa zwolnienia | Wynagrodzenie |
---|---|---|---|---|---|
KODEKS PRACY | |||||
1. | poszukiwanie pracy w przypadku co najmniej dwutygodniowego okresu wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę | art. 37 § 1 |
2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia; 3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, także w przypadku jego skrócenia na podstawie art. 361 § 1 |
z mocy prawa | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
2. | w celu punktualnego przybycia na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania przez pracownika podnoszącego kwalifikacje zawodowe | art. 1031 § 2 pkt 2 i § 3 | z całości lub części dnia pracy | wniosek pracownika | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
3. | wykonanie przez ciężarną pracownicę badań zaleconych przez jej lekarza, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy | art. 185 § 2 | na czas niezbędny | zaświadczenie lekarskie | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
4. | z tytułu wychowywania przynajmniej jednego dziecka w wieku do 14 lat (nie dotyczy nauczycieli) | z art. 188 | 16 godzin albo 2 dni | wniosek pracownika | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
5. | udział młodocianego w zajęciach szkoleniowych | art. 198 | na czas niezbędny | zaświadczenie z miejsca nauki | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia – art. 202 § 3 |
6. | wykonanie badań profilaktycznych (wstępnych, okresowych, kontrolnych) | art. 229 § 3 | na czas niezbędny | skierowanie na badania | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
KARTA NAUCZYCIELA | |||||
1. | zwolnienie z pełnienia obowiązków służbowych nauczyciela zmieniającego miejsce zamieszkania w związku z przeniesieniem | z art. 21 ust. 1 | nie dłużej niż 7 dni | wniosek pracownika | |
2. | z tytułu wychowywania przynajmniej jednego dziecka w wieku do 14 lat (dotyczy nauczycieli) | z art. 67e ust. 1 | 2 dni | wniosek pracownika | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
3. | pełnienie funkcji członka Komisji Dyscyplinarnej dla Nauczycieli | z art. 79 ust. 5 i 6 | na czas niezbędny | wezwanie | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia – art. 79 ust. 5 |
4. | uczestnictwo obwinionego w rozprawie dyscyplinarnej | na czas niezbędny | wezwanie | bez prawa do wynagrodzenia, z tym że jeśli obwinionego uniewinniono przysługuje mu zwrot utraconego zarobku [1] – z art. 85q ust. 1 | |
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ Z DNIA 15 MAJA 1996 R. W SPRAWIE SPOSOBU USPRAWIEDLIWIANIA NIEOBECNOŚCI W PRACY ORAZ UDZIELANIA PRACOWNIKOM ZWOLNIEŃ OD PRACY | |||||
1. | stawiennictwo na wezwanie organu właściwego w zakresie powszechnego obowiązku obrony | § 5 | na czas niezbędny w celu załatwienia sprawy będącej przedmiotem wezwania | zaświadczenie |
bez prawa do wynagrodzenia (zwrot utraconego zarobku [1]) |
2. | stawiennictwo na wezwanie organu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sądu, prokuratury, policji albo organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenia | § 6 | na czas niezbędny do stawienia się | zaświadczenie |
bez prawa do wynagrodzenia (zwrot utraconego zarobku [1]) |
3. | wykonywanie czynności biegłego w postępowaniu administracyjnym, karnym przygotowawczym, sądowym lub przed kolegium do spraw wykroczeń | § 7 | łączny wymiar zwolnień z tego tytułu nie może przekraczać 6 dni w ciągu roku kalendarzowego | niepłatne |
bez prawa do wynagrodzenia (zwrot utraconego zarobku [1]) |
4. | udziału w posiedzeniu komisji pojednawczej w charakterze członka tej komisji | § 8 | na czas niezbędny do wzięcia udziału w posiedzeniu komisji | dokument z komisji | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia – art. 257 KP |
5. | uczestnictwo pracownika w komisji pojednawczej w charakterze strony lub świadka | § 8 | na czas niezbędny do wzięcia udziału w posiedzeniu komisji | dokument z komisji | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
6. | przeprowadzanie obowiązkowych badań lekarskich i szczepień ochronnych przewidzianych przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, o zwalczaniu gruźlicy oraz o zwalczaniu chorób wenerycznych | § 9 | na czas niezbędny do przeprowadzania badań i szczepień | płatne | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
7. | stawiennictwo na wezwanie Najwyższej Izby Kontroli w charakterze świadka lub specjalisty | § 10 | zgodnie z wezwaniem | zaświadczenie |
bez prawa do wynagrodzenia (zwrot utraconego zarobku [1]) |
8. | uczestnictwo członka Ochotniczej Straży Pożarnej w działaniach ratowniczych i do wypoczynku po zakończeniu działań ratowniczych | § 11 ust. 1 pkt 1 | na czas akcji ratowniczej i wypoczynku – przy czym czas koniecznego wypoczynku pracownika po zakończeniu akcji ratowniczej ustala osoba, która kierowała taką akcją | zaświadczenie |
bez prawa do wynagrodzenia (zwrot utraconego zarobku [1]) |
9. | uczestnictwo członka Ochotniczej Straży Pożarnej w szkoleniach pożarniczych | § 11 ust. 1 pkt 1 | wymiarze nieprzekraczającym łącznie 6 dni w ciągu roku kalendarzowego | wniosek właściwej terytorialnie jednostki organizacyjnej PSP | |
10. | uczestnictwo ratownika Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w akcji ratowniczej i wypoczynku po zakończeniu akcji | § 11 ust. 1 pkt 2 | na czas akcji ratowniczej i wypoczynku – przy czym czas koniecznego wypoczynku pracownika po zakończeniu akcji ratowniczej ustala osoba, która kierowała taką akcją | zaświadczenie | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
11. | udział doraźnego członka Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych ujętego na liście ministra właściwego do spraw transportu w postępowaniu Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych | § 11 ust. 1 pkt 2a | na czas wyznaczony przez przewodniczącego Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych | zaświadczenie | bez prawa do wynagrodzenia |
12. | uczestnictwo członka ochotniczej drużyny ratowniczej działającej w brzegowej stacji ratowniczej Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa “Służba SAR” w akcji ratowniczej i wypoczynku po jej zakończeniu | § 11 ust. 1 pkt 2b | na czas akcji ratowniczej i wypoczynku – przy czym czas koniecznego wypoczynku pracownika po zakończeniu akcji ratowniczej ustala osoba, która kierowała taką akcją | zaświadczenie | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
13. | uczestnictwo członka ochotniczej drużyny ratowniczej działającej w brzegowej stacji ratowniczej Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa “Służba SAR” w szkoleniach | § 11 ust. 1 pkt 2b | na czas udziału w szkoleniach | zaświadczenie | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
14. | oddanie krwi przez pracownika będącego krwiodawcą | § 12 | na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa | zaświadczenie | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
15. | przeprowadzenie przez pracownika będącego krwiodawcą zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich, jeżeli nie mogą one być wykonane w czasie wolnym od pracy | § 12 | na czas niezbędny do przeprowadzenia bada, jeśli nie mogą być wykonane w czasie wolnym od pracy | zaświadczenie | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
16. | przeprowadzenie zajęć dydaktycznych w szkole zawodowej, w szkole wyższej, w placówce naukowej albo w jednostce badawczo-rozwojowej, a także szkolenia na kursie zawodowym | § 13 | łączny wymiar zwolnień z tego tytułu nie może przekraczać 6 godzin w tygodniu lub 24 godzin w miesiącu | zaświadczenie | bez prawa do wynagrodzenia |
17. | udział członka działającej u pracodawcy rady nadzorczej w posiedzeniach tej rady | § 14 | na czas niezbędny do uczestniczenia w posiedzeniu | zaświadczenie | bez prawa do wynagrodzenia |
18. | ślub pracownika | § 15 pkt 1 | 2 dni | wniosek pracownika, odpis aktu małżeństwa do wglądu | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
19. | urodzenie się dziecka pracownika | § 15 pkt 1 | 2 dni | wniosek pracownika, odpis aktu urodzenia do wglądu | |
20. | zgon i pogrzeb małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy | § 15 pkt 1 | 2 dni | wniosek pracownika, odpis aktu zgonu do wglądu | |
21. | ślub dziecka pracownika | § 15 pkt 2 | 1 dzień | wniosek pracownika, odpis aktu małżeństwa do wglądu | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
22. | zgon i pogrzeb siostry pracownika, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką | § 15 pkt 2 | 1 dzień | wniosek pracownika, odpis aktu zgonu do wglądu | |
USTAWA Z DNIA 23 MAJA 1991 R. O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH | |||||
1. | wykonania doraźnej czynności wynikającej z pełnionej przez pracownika funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy | z art. 25 ust. 5 | na czas niezbędny | zaświadczenie | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
2. | wykonanie doraźnej czynności wynikającej z pełnionej przez pracownika funkcji związkowej, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy | z art. 31 ust. 3 | na czas niezbędny | zaświadczenie | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
USTAWA Z DNIA 8 MARCA 1990 R. O SAMORZĄDZIE GMINNYM | |||||
1. | udziału pracownika będącego radnym gminnym w pracach organów gminy | z art. 25 ust 3 | na czas niezbędny | zaświadczenie | bez prawa do wynagrodzenia |
USTAWA Z DNIA 5 CZERWCA 1998 R. O SAMORZĄDZIE POWIATOWYM | |||||
1. | udziału pracownika będącego radnym powiatowym w pracach organów powiatu | z art. 22 ust. 1 | na czas niezbędny | zaświadczenie | bez prawa do wynagrodzenia |
USTAWA Z DNIA 5 CZERWCA 1998 R. O SAMORZĄDZIE WOJEWÓDZTWA | |||||
1. | udziału pracownika będącego rannym wojewódzkim w pracach sejmiku województwa i jego komisji oraz zarządu województwa | z art. 27 ust. 1 | na czas niezbędny | zaświadczenie | bez prawa do wynagrodzenia |
USTAWA Z DNIA 27 LIPCA 2001 R. PRAWO O USTROJU SĄDÓW POWSZECHNYCH | |||||
1. | wykonywanie zadań ławnika w sądzie | z art. 172 § 2 | na czas wykonywania czynności w sądzie | zaświadczenie | bez prawa do wynagrodzenia |
KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO | |||||
1. | uczestnictwo świadka i biegłego w postepowaniu karnym | z art. 177 § 1 lub art. 200 | na czas niezbędny | wezwanie |
bez prawa do wynagrodzenia (zwrot utraconego zarobku [1]) |
2. | uczestnictwo świadka i biegłego w rozprawie dyscyplinarnej | z art. 177 § 1 lub art. 200 w zw. z art. 85i ust. 1 KN | na czas niezbędny | wezwanie |
bez prawa do wynagrodzenia (zwrot utraconego zarobku [1] – art. 85q ust. 1 KN) |
USTAWA Z DNIA 27 SIERPNIA 1997 R. O REHABILITACJI ZAWODOWEJ I SPOŁECZNEJ ORAZ ZATRUDNIANIU OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH | |||||
1. | uczestniczenie pracownika o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku | z art. 20 ust. 1 pkt 1 | 21 dni roboczych łącznie z urlopem dodatkowym | potwierdzenie udziału w turnusie (skierowanie) | płatne jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy |
2. | wykonania przez pracownika o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy | z art. 20 ust. 1 pkt 2 | na czas niezbędny | zaświadczenie | płatne jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy |
USTAWA Z DNIA 11 MARCA 2022 R. O OBRONIE OJCZYZNY | |||||
1. | z tytułu powołania do czynnej służby wojskowej lub pełnienia służby w rezerwie (za wyjątkiem przypadku powołania w trybie natychmiastowego stawiennictwa) | art. 311 ust. 1 | 2 dni | wniosek pracownika powołane do czynnej służby lub pełniącego służbę w rezerwie | bez prawa do wynagrodzenia |
2. | z tytułu pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, jednorazowo, nieprzerwanie przez okres co najmniej 30 dni | art. 311 ust. 3 | 1 dzień | wniosek pracownika, który pełnił terytorialną służbę wojskową rotacyjnie, jednorazowo, nieprzerwanie przez okres co najmniej 30 dni | bez prawa do wynagrodzenia |
3. | powołannie do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, w tym powołanie żonierza rezrwy do ćwiczeń wojskowych | art. 305 | na czas trwania słuzby | wniosek prcaownika, a w przypadku wezwania w trybie natychmiastowego stawiennictwa – zawiadomienie szefa wojskowego centrum rekrutacji | bez prawa do wynagrodzenia |
USTAWA Z DNIA 17 MAJA 1989 R. O GWARANCJACH WOLNOŚCI SUMIENIA I WYZNANIA | |||||
1. | obchodzenie świąt, zgodnie z wymogami wyznawanej przez siebie religii przez osoby należące do kościołów i innych związków wyznaniowych, których święta religijne nie są dniami ustawowo wolnymi od pracy | art. 42 ust. 1 i 3 | na czas niezbędny do obchodzenia tych świąt | prośba pracownika | odpracowanie czasu zwolnienia, bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia za pracę w dni ustawowo wolne od pracy lub pracę w godzinach nadliczbowych |
USTAWA Z DNIA 5 STYCZNIA 2011 R. KODEKS WYBORCZY | |||||
1. | wykonywanie zadań członka obwodowej lub terytorialnej komisji wyborczej | art. 154 § 4 pkt 1 | na dzień głosowania oraz liczenia głosów, a także na dzień następujący po dniu, w którym zakończono liczenie głosów | zaświadczenie komisji | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
2. | wykonywanie zadań członka obwodowej lub terytorialnej komisji wyborczej | art. 154 § 4 pkt 2 | 5 dni związanych z wkonywaniem zadań członka komisji | zaświadczenie komisji | bez prawa do wynagrodzenia |
3. | wykonywanie zadań męża zaufania | art. 103ba § 1 | na dzień głosowania oraz liczenia głosów, a także na dzień następujący po dniu, w którym zakończono liczenie głosów | zaświadczenie komisji | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
USTAWA Z DNIA 11 MARCA 2004 R. O OCHRONIE ZDROWIA ZWIERZĄT ORAZ ZWALCZANIU CHORÓB ZAKAŹNYH ZWIERZĄT | |||||
1. | wykonywanie odstrzału sanitarnego zwierząt przez osobę uprawnioną do wykonywania polowania | art. 47c ust. 1 | na dzień wykonywania odstrzału, w terminie uzgodnionym z pracownikiem – łącznie nie więcej niż 6 dni w roku kalendarzowym | pisemne oświadczenie podmiotu, któremu nakazano prowadzenie odstrzału sanitarnego zwierząt, potwierdzające udział danego pracownika w odstrzale sanitarnym zwierząt w danym dniu | z zachowaniem prawa do wynagrodzenia |
[1] Pracodawca wydaje zaświadczenie określające wysokość utraconego wynagrodzenia za czas tego zwolnienia w celu uzyskania przez pracownika od właściwego organu rekompensaty pieniężnej z tego tytułu – w wysokości i na warunkach przewidzianych w odrębnych przepisach.
Wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, oblicza się jak wynagrodzenie urlopowe z tym, że zmienne składniki wynagrodzenia (np. za godziny ponadwymiarowe, doraźne zastępstwa) oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy.