Jak napisać zarządzenie dyrektora szkoły.

Dyrektor szkoły jest jednoosobowym organem szkoły, może zatem regulować pewne aspekty funkcjonowania szkoły wydając akty prawa wewnętrznego. Żadne przepis nie określa formy tych aktów, zatem mogą to być decyzje, zarządzenia, postanowienia, obwieszczeni itp.  W dalszej części przyjmiemy, że dyrektor wydaje zarządzenia. Dyrektor może zatem wydać zarządzenie na podstawie przepisów aktów prawa wyższego rzędu, ale również na podstawie przepisów wynikających z ogólnej normy kompetencyjnej określonej w art. 68 ustawy Prawo oświatowe oraz art. 7 ustawy Karta Nauczyciela.

Zgodnie z powyższym dyrektor może wydawać zarządzenia w każdej sprawie, która jest związana z funkcjonowaniem kierowanej przez niego szkoły, pod warunkiem, że postanowienia zarządzeń nie są sprzeczne z przepisami prawa powszechnie obowiązującego.

Z załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” wynika, że przepisy tego rozporządzenia mają zastosowanie wyłącznie do projektów ustaw, rozporządzeń, uchwał i zarządzeń wydawanych na podstawie ustaw przez Radę Ministrów i inne upoważnione podmioty oraz do projektów prawa miejscowego. Ponieważ organy szkoły nie mieszczą się w żadnej z wymienionych kategorii podmiotów, zasady te nie mają zastosowania do aktów prawa wewnątrzszkolnego. Jednakże, aby zapewnić spójność i kompletność aktów prawa wewnątrzszkolnego oraz przejrzystość tekstów tych aktów warto stosować zapisy Zasad techniki prawodawczej.

Sposób konstruowania zarządzeń dyrektora.

Mając na uwadze zapisy powyższego rozporządzenia i specyfikę pracy jednostek oświatowych, można przyjąć następujący, przykładowy sposób konstruowania zarządzeń dyrektora.

W zarządzeniu nie powtarza się przepisów ustaw oraz przepisów innych aktów normatywnych.

Zarządzenie rozpoczyna się tytułem, w którym w oddzielnych wierszach zamieszcza się:

• pisany wielkimi literami wyraz „ZARZĄDZENIE”  oraz nr zarządzenia (o ile dyrektor zdecydował o ich numerowaniu),
• pisną wielkimi literami NAZWĘ ORGANU WYDAJĄCEGO ZARZĄDZENIE, przy czym nazwę należy pisać w pełnym brzmieniu,
• datę zarządzenia, przy czym datę zarządzenia poprzedza się zwrotem „z dnia”, a następnie zamieszcza się wskazanie dnia zapisanego cyframi arabskimi, nazwę miesiąca określoną słownie oraz wskazanie roku zapisanego cyframi arabskimi ze znakiem „r.”, jako skrótem wyrazu „rok”,
• przedmiot zarządzenia poprzedzonego wyrazami „w sprawie”.

Numerowanie zarządzeń nie jest obowiązkowe, ale wskazane dla usystematyzowania i uporządkowania. Nr zarządzenia może stanowić stanowi cyfra arabska, przyporządkowana danemu zarządzeniu, wynikająca z przyjętej kolejności, łamana przez liczbę odpowiadającą temu rokowi, poprzedzona skrótem „Nr”.

Przykład:

ZARZĄDZENIE NR 10/2023
DYREKTORA SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR … w …
z dnia 21 sierpnia 2023 r.

w sprawie dopuszczenia do użytku programów nauczania

Tekst zarządzenia rozpoczyna się od wskazania przepisu prawnego, na podstawie którego jest ono wydawane.

Podstawę prawna zarządzenia wyraża się zwrotem: „Na podstawie ………. (tytuł aktu upoważniającego z oznaczeniem miejsca publikacji i jego zmiany albo ostatni tekst jednolity i jego zmiany ogłoszone do dnia podjęcia uchwały) zarządzam, co następuje: …..”.

Przykład:

Na podstawie na podstawie art. 22a ust. 6 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2022 r. poz. 2230, z późn. zm.) zarządzam, co następuje:

Zarządzenie mogą być wydane na podstawie kilku przepisów prawnych. Na podstawie jednego przepisu prawnego można wydać więcej niż jedno zarządzenie.

Tytuł aktu prawnego, w którym jest zamieszczony przepis upoważniający, wraz z oznaczeniem miejsca ogłoszenia i jego zmiany albo ostatni tekst jednolity i jego zmiany, przytacza się tylko w podstawie prawnej zarządzenia, a w treści zarządzenia przepis ten powołuje się skrótowo, przytaczając tylko jej tytuł.

Podstawową jednostką redakcyjną zarządzenia jest paragraf. Paragraf dzieli się na ustępy, ustępy na punkty, punkty na litery, litery na tiret, a tiret na podwójne tiret.

Przykład:

§ 1. 1. Tekst ustępu pierwszego w paragrafie pierwszym.

2. Tekst ustępu drugiego:

1) tekst punktu pierwszego,

2) tekst punktu drugiego:

a) tekst litery a,

b) tekst litery b:

– treść pierwszego tiret,

– treść drugiego tiret.

§ 2. Tekst paragrafu drugiego.

W celu systematyzacji przepisów zarządzenia paragrafy można grupować w jednostki systematyzacyjne, przy czym paragrafy grupuje się w rozdziały, a rozdziały grupuje się w działy.

W przepisach ogólnych zarządzenia określa się jego przedmiot, jeżeli nie jest on określony w tytule zarządzenia w sposób szczegółowy i wyczerpujący, rozpoczynając przepis od wyrazów: „Zarządzenie określa …”. Można również zamieścić postanowienia o stosowanych w zarządzeniu definicjach i skrótach. W przepisach ogólnych zamieszcza się również inne postanowienia wspólne dla wszystkich albo dla większości przepisów merytorycznych zawartych w zarządzeniu.

W zarządzeniu zamieszcza się przepis uchylający inne zarządzenie tylko w przypadku, gdy ma ono uchylić zarządzenie wcześniejsze, które zostało wydane na podstawie tego samego, nadal obowiązującego przepisu upoważniającego.

Przykład:

§ 3. Traci moc zarządzenie …..

W zarządzeniu zamieszcza się przepis określający termin jego wejścia w życie. W przypadku jego braku uznaje się, iż zarządzenie wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przykład:

§ 4. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2023 r.

Uchwały w imieniu rady pedagogicznej podpisuje Dyrektor.

Zarządzenie zmieniająca wcześniejsze zarządzenie.

W przypadku, gdy zarządzenie dokonuje zmiany treści wcześniejszego zarządzenia, w tytule zarządzenia zmieniającego określenie przedmiotu zarządzenia rozpoczyna się od zwrotu: „zmieniające zarządzenie w sprawie …..”, pomijając nazwę organu, który wydał zmieniane zarządzenie i datę wydania tego zarządzenia.

Tekst zarządzenia rozpoczyna się od wskazania przepisu prawnego, na podstawie którego jest ono wydawana.

Pierwszemu paragrafowi zarządzenia zmieniającego nadaje się brzmienie: „W zarządzeniu ….. (tytuł zmienianego zarządzenia) wprowadza się następujące zmiany: …..„.

Każdy nowelizowany paragraf ujmuje się w oddzielny punkt. Jeżeli w jednym paragrafie wprowadza się zmiany w jego jednostkach redakcyjnych niższego stopnia, każdą nowelizowaną jednostkę tego samego stopnia ujmuje się w oddzielnej literze, a w przypadku wprowadzenia zmian w jednostkach redakcyjnych następnego niższego stopnia – w oddzielnym tiret.

Jeżeli zmiana polega na dodaniu albo uchyleniu kolejno po sobie następujących paragrafów (jednostek redakcyjnych niższego stopnia) albo na nadaniu nowego brzmienia kolejno po sobie następującym paragrafom (jednostkom redakcyjnym niższego stopnia), zmiany tych paragrafów albo jednostek ujmuje się odpowiednio w jeden punkt, literę albo tiret.

Jeżeli uchyla się albo dodaje tylko jeden przepis zarządzenia, przepisowi zmieniającemu nadaje się odpowiednio brzmienie: „W zarządzeniu … (tytuł zarządzenia) uchyla się § …” albo „W zarządzeniu … (tytuł zarządzenia) po § … dodaje się § … w brzmieniu: …”.

Jeżeli zmienia się treść lub brzmienie tylko jednego przepisu zarządzenia, przepisowi zmieniającemu nadaje się brzmienie: „W zarządzeniu … (tytuł zarządzenia) § … otrzymuje brzmienie: …” albo „W zarządzeniu … (tytuł zarządzenia) w § …  … otrzymuje brzmienie: …”.

Jeżeli zmienia się treść lub brzmienie więcej niż jednego przepisu w paragrafie zarządzenia, przepisowi zmieniającemu nadaje się brzmienie: „W zarządzeniu … (tytuł zarządzenia) w § …….”.

Rejestr zarządzeń.

Choć przepisy Prawa Oświatowego nie nakazują tworzenia rejestru zarządzeń, w celu uporządkowania i usystematyzowania wskazane jest prowadzenie takiego rejestru.

W rejestrze można umieścić informacje obejmujące:

• nr zarządzenia,
• przedmiot zarządzenia,
• datę podjęcia,
• datę wejścia w życie.