Składniki wynagrodzenia nauczyciela

Składniki wynagrodzenia nauczyciela wymienione są w art. 30 Karty Nauczyciela. Są to:

1. wynagrodzenie zasadnicze,
2. dodatek za wysługę lat,
3. dodatek motywacyjny,
4. dodatek funkcyjny, w tym z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy klasy
5. dodatek za warunki pracy,
6. wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe,
7. wynagrodzenie za godziny doraźnych zastępstw,
8. nagrody,
9. innye świadczenia wynikające ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, świadczenia na start i dodatku wiejskiego.

Wynagrodzenie zasadnicze

Wysokość wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela uzależniona jest od:

• stopnia awansu zawodowego,
• posiadanych kwalifikacji,
• wymiaru zajęć obowiązkowych.

Wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli ustala corocznie w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy oraz po zasięgnięciu opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W rozporządzeniu tym minister określa również sposób obliczania wysokości stawki wynagrodzenia zasadniczego za jedną godzinę przeliczeniową i minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli realizujących tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin, o którym mowa w art. 42 ust. 4a Karty Nauczyciela.

Udokumentowanie prawa do określonej stawki wynagrodzenia zasadniczego następuje poprzez przedstawienie oryginalnych dokumentów (aktów nadania stopnia awansu zawodowego, świadectw, dyplomów) albo uwierzytelnionych odpisów (kopii) tych dokumentów.

Organy prowadzące szkoły będące jednostkami samorządu terytorialnego mogą zwiększać środki na wynagrodzenia nauczycieli, w tym podwyższać minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego, ustalone przez ministra. Organy prowadzące mogą ponadto upoważniać dyrektorów szkół, w indywidualnych przypadkach oraz w granicach ustalonego planu finansowego szkoły, do przyznawania minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela wyższej od ustalonej przez ministra lub podwyższonej przez organ prowadzący.

Aktualna tabela wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego (kwoty w złotych)

Nauczycielom, którzy ukończyli do dnia 31 grudnia 1989 r. wyższe seminarium duchowne, przysługują minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego przewidziane dla nauczycieli legitymujących się tytułem zawodowym magistra.

Wysokość stawki wynagrodzenia zasadniczego za jedną godzinę przeliczeniową dla nauczycieli realizujących tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin, o którym mowa w art. 42 ust. 4a Karty Nauczyciela, oblicza się, dzieląc odpowiednią minimalną stawkę wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela wynikającą z powyższej tabeli przez miesięczną liczbę godzin będącą wynikiem pomnożenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin, o którym mowa w art. 42 ust. 3 Karty Nauczyciela, przez 4,16 – z zaokrągleniem do pełnych godzin, w ten sposób, że czas zajęć do 0,5 godziny pomija się, a co najmniej 0,5 godziny liczy się za pełną godzinę.

Wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli realizujących tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin, o którym mowa w art. 42 ust. 4a Karty Nauczyciela, oblicza się, mnożąc stawkę wynagrodzenia zasadniczego za jedną godzinę przeliczeniową, ustaloną zgodnie z powyższym sposobem, przez miesięczną liczbę godzin będącą wynikiem pomnożenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin przez 4,16 – z zaokrągleniem do pełnych godzin, w ten sposób, że czas zajęć do 0,5 godziny pomija się, a co najmniej 0,5 godziny liczy się za pełną godzinę.

Dodatek za wysługę lat

Nauczycielom przysługuje dodatek za wysługę lat, w wysokości 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, wypłacany w okresach miesięcznych poczynając od czwartego roku pracy, z tym że dodatek ten nie może przekroczyć 20% wynagrodzenia zasadniczego.

Do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Nauczycielowi pozostającemu jednocześnie w więcej niż jednym stosunku pracy okresy uprawniające do dodatku za wysługę lat ustala się odrębnie dla każdego stosunku pracy, z zastrzeżeniami opisanymi poniżej. Do okresu zatrudnienia uprawniającego do dodatku za wysługę lat nie wlicza się okresu pracy w innym zakładzie, w którym nauczyciel jest lub był jednocześnie zatrudniony. Do okresu dodatkowego zatrudnienia nie wlicza się okresów podstawowego zatrudnienia.

Nauczycielowi pozostającemu w stosunku pracy jednocześnie w kilku szkołach w wymiarze łącznie nieprzekraczającym obowiązującego nauczyciela wymiaru zajęć, do okresów uprawniających do dodatku za wysługę lat w każdej ze szkół wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Nauczycielowi mianowanemu lub dyplomowanemu, który przeszedł do pracy w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej lub okręgowej komisji egzaminacyjnej na stanowisko wymagające kwalifikacji pedagogicznych, do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wlicza się okresy pracy zaliczane do dodatku za wysługę lat w szkole, w której nauczyciel otrzymał urlop bezpłatny na czas zajmowania tego stanowiska.

Dodatek motywacyjny

Do ogólnych warunków przyznawania nauczycielom dodatku motywacyjnego należą:

1. osiągnięcia w realizowanym procesie dydaktycznym,
2. osiągnięcia wychowawczo-opiekuńcze,
3. wprowadzanie innowacji pedagogicznych, skutkujących efektami w procesie kształcenia i wychowania,
4. zaangażowanie w realizację czynności i zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela,
5. szczególnie efektywne wypełnianie zadań i obowiązków związanych z powierzonym stanowiskiem,
6. realizowanie w szkole zadań edukacyjnych, wynikających z przyjętych przez organ prowadzący priorytetów w realizowanej lokalnej polityce oświatowej.

Wysokość stawek dodatków motywacyjnych oraz szczegółowe warunki ich przyznawania określa organ prowadzący szkołę w drodze regulaminu, który podlega uzgodnieniu ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli.

Dodatek funkcyjny

Do uzyskania dodatku funkcyjnego uprawnieni są nauczyciele, którym powierzono:

1. stanowisko dyrektora,
2. wicedyrektora przedszkola,
3. inne stanowisko kierownicze przewidziane w statucie szkoły,
4. sprawowanie funkcji wychowawcy klasy,
5. sprawowanie funkcji doradcy metodycznego lub nauczyciela-konsultanta,
6. sprawowanie funkcji mentora,
7. sprawowanie funkcji nauczyciela opiekującego się oddziałem przedszkolnym.

Wysokość stawek dodatków funkcyjnych oraz szczegółowe warunki ich przyznawania określa organ prowadzący szkołę w drodze regulaminu, który podlega uzgodnieniu ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli, z zastrzeżeniem, iż minimalna wysokość dodatku z tytułu powierzenia funkcji wychowawcy klasy wynosi 300 zł.

Dodatek za warunki pracy

Nauczycielom pracującym w trudnych lub uciążliwych warunkach przysługuje z tego tytułu dodatek za warunki pracy.

Za pracę w trudnych warunkach uznaje się prowadzenie przez nauczycieli:

1. praktycznej nauki zawodu szkół górniczych – zajęć praktycznych pod ziemią,
2. praktycznej nauki zawodu szkół leśnych – zajęć w lesie,
3. praktycznej nauki zawodu szkół rolniczych – zajęć praktycznych w terenie z zakresu produkcji roślinnej, zwierzęcej i mechanizacji rolnictwa,
4. praktycznej nauki zawodu szkół medycznych – zajęć w pomieszczeniach zakładów opieki zdrowotnej i jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, o których mowa w ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182, ze zm.), przeznaczonych dla: noworodków, dzieci do lat trzech, dzieci niepełnosprawnych ruchowo oraz dla osób (dzieci i dorosłych) upośledzonych umysłowo, psychicznie chorych, przewlekle chorych, z uszkodzeniami centralnego i obwodowego układu nerwowego, w oddziałach intensywnej opieki medycznej oraz w żłobkach,
5. praktycznej nauki zawodu – zajęć w szkołach specjalnych oraz w szkołach w okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich,
6. zajęć dydaktycznych w szkołach (oddziałach) przysposabiających do pracy,
7. zajęć rewalidacyjno-wychowawczych z dziećmi i młodzieżą upośledzonymi umysłowo w stopniu głębokim,
8. zajęć dydaktycznych i wychowawczych w specjalnych przedszkolach (oddziałach), szkołach (oddziałach) specjalnych oraz prowadzenie indywidualnego nauczania dziecka zakwalifikowanego do kształcenia specjalnego,
9. zajęć dydaktycznych w szkołach przy zakładach karnych,
10. zajęć dydaktycznych w klasach łączonych w szkołach podstawowych,
11. zajęć dydaktycznych w języku obcym w szkołach z obcym językiem wykładowym, z wyjątkiem zajęć prowadzonych przez nauczycieli języka obcego, prowadzenie zajęć dydaktycznych w szkołach, w których zajęcia są prowadzone dwujęzycznie oraz przez nauczycieli danego języka obcego w oddziałach dwujęzycznych, a także prowadzenie zajęć dydaktycznych w języku obcym w nauczycielskich kolegiach języków obcych, z wyjątkiem lektorów języka obcego,
12. zajęć dydaktycznych w oddziałach klas realizujących program „Międzynarodowej Matury” z przedmiotów objętych postępowaniem egzaminacyjnym,
13. zajęć dydaktycznych w szkołach w okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich i placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
14. zajęć wychowawczych, opiekuńczych, terapeutycznych oraz badań i działań diagnostycznych prowadzonych bezpośrednio z nieletnimi lub na ich rzecz w okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich,
15. zajęć wychowawczych bezpośrednio z wychowankami lub na ich rzecz w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych (w tym w internatach),
16. zajęć wychowawczych bezpośrednio z wychowankami lub na ich rzecz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
17. zajęć wychowawczych bezpośrednio z wychowankami lub na ich rzecz w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii,
18. badań psychologicznych i pedagogicznych, w tym badań logopedycznych, udzielanie dzieciom i młodzieży pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym pomocy logopedycznej, pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu, a także udzielanie rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej związanej z wychowywaniem i kształceniem dzieci i młodzieży w poradniach psychologiczno-pedagogicznych oraz w innych poradniach specjalistycznych.

Za pracę wykonywaną w warunkach uciążliwych uznaje się prowadzenie przez nauczycieli zajęć w trudnych warunkach:

1. wymienionych powyżej w pkt 4-16 z dziećmi i młodzieżą, których stan zdrowia z powodu stanów chorobowych, wymienionych w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162 oraz z 2009 r. Nr 226, poz. 1829), uzasadnia konieczność sprawowania stałej opieki lub udzielania pomocy, oraz z dziećmi i młodzieżą powyżej 16 roku życia, u których wystąpiło naruszenie sprawności organizmu z przyczyn, o których mowa w § 32 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328 oraz z 2009 r. Nr 224, poz. 1803),
2. z dziećmi i młodzieżą upośledzonymi w stopniu lekkim, wśród których znajduje się co najmniej jedno dziecko ze stanem chorobowym, wymienionym w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia oraz w § 32 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności,
3. z dziećmi i młodzieżą upośledzonymi w stopniu lekkim, wśród których znajduje się co najmniej jedno dziecko upośledzone umysłowo w stopniu umiarkowanym lub znacznym, pod warunkiem że zajęcia dydaktyczne z tym dzieckiem prowadzone są według odrębnego programu nauczania obowiązującego w danego typu szkole specjalnej, a zajęcia wychowawcze – według odrębnego programu wychowawczego opracowanego przez wychowawcę,
4. z nieletnimi:
   
   1. mającymi problem ze szkodliwym lub nałogowym nadużywaniem substancji psychoaktywnych, z zaburzeniami rozwoju osobowości na tle organicznego uszkodzenia centralnego układu nerwowego, z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub z zaburzeniami zachowania wymagającymi stałej opieki psychiatrycznej, przebywającymi w okręgowych ośrodkach wychowawczych i zakładach poprawczych,
   2. przebywającymi w zakładach poprawczych zamkniętych, zakładach poprawczych o wzmożonym nadzorze wychowawczym i schroniskach dla nieletnich o wzmożonym nadzorze wychowawczym.

Wysokość stawek dodatków za pracę w warunkach trudnych i uciążliwych oraz szczegółowe warunki ich przyznawania określa organ prowadzący szkołę w drodze regulaminu, który podlega uzgodnieniu ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli.

Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe

Przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych.

Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy.

Szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe określa organ prowadzący szkołę w drodze regulaminu, który podlega uzgodnieniu ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli.

Wynagrodzenie za godziny zastępstw doraźnych

Przez godzinę doraźnego zastępstwa rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, której realizacja następuje w zastępstwie nieobecnego nauczyciela.

Wynagrodzenie za godziny zastępstw doraźnych wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy.

Szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny doraźnych zastępstw określa organ prowadzący szkołę w drodze regulaminu, który podlega uzgodnieniu ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli.

Nagrody

Nauczyciel może otrzymać nagrodę ze specjalnego funduszu na nagrody za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze.

Nagrody mogą być przyznawane przez:

1. organ prowadzący szkołę,
2. dyrektora szkoły,
3. kuratora oświaty oraz organy sprawujące nadzór pedagogiczny,
4. ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Wysokość i warunki wypłacania nagród, o których mowa w puntach 1 i 2, określa organ prowadzący szkołę w drodze regulaminu, który podlega uzgodnieniu ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli.

W przypadku nagród kuratora i ministra, nagroda może być przyznana nauczycielowi, który:

1. przepracował w szkole co najmniej 2 lata,
2. posiada wyróżniającą ocenę pracy,
3. posiada wybitne osiągnięcia w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej, w tym w realizacji zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę oraz realizacji innych zadań statutowych szkoły, w szczególności w zakresie:
   
   1. kształtowania najważniejszych umiejętności uczniów określonych odpowiednio w podstawach programowych: wychowania przedszkolnego, kształcenia ogólnego, kształcenia w zawodach, kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego lub kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego lub
   2. rozwiązywania problemów o charakterze wychowawczym lub socjalnym uczniów, lub
   3. działań innowacyjnych, lub
   4. pracy organizacyjnej na rzecz szkoły, lub
   5. współpracy szkoły ze środowiskiem lokalnym, lub
   6. działań na rzecz oświaty w wymiarze co najmniej regionalnym.

Wniosek o przyznanie nagrody ministra, kuratora oświaty lub nagrody organu sprawującego nadzór pedagogiczny składa:

1. dyrektor szkoły – dla nauczyciela zatrudnionego w szkole,
2. organ prowadzący szkołę – dla dyrektora szkoły.

Świadczenie na start

Nauczyciel odbywający przygotowanie do zawodu nauczyciela otrzymuje jednorazowe świadczenie na start w wysokości 1000 zł.

Świadczenie na start jest wypłacane w terminie 30 dni od dnia, w którym nauczyciel rozpoczął odbywanie przygotowania do zawodu nauczyciela.

Nauczyciel pozostający jednocześnie w więcej niż jednym stosunku pracy świadczenie na start otrzymuje w szkole wskazanej jako podstawowe miejsce zatrudnienia.

Nauczyciel może otrzymać świadczenie na start w wysokości 1000 zł nie więcej niż jeden raz w okresie całego zatrudnienia.

Dodatek dla nauczyciela zatrudnionego na terenie wiejskim – „dodatek wiejski”

Nauczycielowi posiadającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5000 mieszkańców, przysługuje odrębny dodatek w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego. 

Organ prowadzący szkołę może podwyższyć dodatek nauczycielowi zatrudnionemu na terenie wiejskim, na którym występuje deficyt kadr.

Inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

Wysokość i warunki wypłacania innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych określa organ prowadzący szkołę w drodze regulaminu, który podlega uzgodnieniu ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli, o ile nie zostały one określone w Karcie nauczyciela lub w odrębnych przepisach.

Nagroda jubileuszowa

Nagroda  jubileuszowa jest świadczeniem przysługującym nauczycielom w związku z upływem określonego stażu pracy. Za wieloletnią pracę nauczyciel otrzymuje nagrodę jubileuszową w wysokości:

1. za 20 lat pracy – 75% wynagrodzenia miesięcznego,
2. za 25 lat pracy – 100% wynagrodzenia miesięcznego,
3. za 30 lat pracy – 150% wynagrodzenia miesięcznego,
4. za 35 lat pracy – 200% wynagrodzenia miesięcznego,
5. za 40 lat pracy – 250% wynagrodzenia miesięcznego.

Do okresu pracy uprawniającego nauczyciela do nagrody jubileuszowej zalicza się wszystkie zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one zaliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. W przypadku równoczesnego pozostawania więcej niż w jednym stosunku pracy, do okresu pracy uprawniającego do nagrody zalicza się jeden z tych okresów.

Nauczyciel nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu, w którym upływa okres uprawniający do nagrody.
Nauczyciel jest obowiązany udokumentować swoje prawo do nagrody, jeżeli w jego aktach osobowych brak jest odpowiedniej dokumentacji.

Podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie miesięczne przysługujące nauczycielowi w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli jest to dla nauczyciela korzystniejsze – wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty. W przypadku gdy nauczyciel nabył prawo do nagrody jubileuszowej będąc zatrudniony w innym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin niż w dniu jej wypłaty, podstawę obliczenia nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące nauczycielowi w dniu nabycia prawa do nagrody.

Nagrodę oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

W przypadku rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy, nagrodę tę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Jeżeli na mocy odrębnych przepisów do okresów uprawniających do świadczeń pracowniczych zaliczone zostaną okresy dotychczas niepodlegające zaliczeniu i w dniu wejścia w życie tych przepisów nauczyciel uzyska prawo do dwóch lub więcej nagród, wypłaca mu się tylko jedną nagrodę – najwyższą.

Nauczycielowi posiadającemu w dniu wejścia w życie przepisów, o których mowa powyżej, okres pracy dłuższy niż wymagany do nagrody danego stopnia, któremu w ciągu 12 miesięcy od tego dnia upłynie okres uprawniający go do nagrody wyższego stopnia, nagrodę niższą wypłaca się w pełnej wysokości, a w dniu nabycia prawa do nagrody wyższej – różnicę między kwotą nagrody wyższej a kwotą nagrody niższej.

Powyższe zasady mają odpowiednio zastosowanie w przypadku, gdy w dniu, w którym nauczyciel udokumentował swoje prawo do nagrody, był uprawniony do nagrody wyższego stopnia, oraz w przypadku, gdy nauczyciel prawo to nabędzie w ciągu 12 miesięcy od tego dnia.

Dodatkowe wynagrodzenie roczne (tzw. trzynastka)

Nauczycielowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej.

Nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego.

Nauczyciel nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego.

Nauczyciel, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, pod warunkiem, że okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy.

Przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane również w przypadkach:

1. nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły (szkoły wyższej),
2. zatrudnienia pracownika do pracy sezonowej, jeżeli umowa o pracę została zawarta na sezon trwający nie krócej niż trzy miesiące,
3. powołania nauczyciela do czynnej służby wojskowej albo skierowania do odbycia służby zastępczej,
4. rozwiązania stosunku pracy w związku z:
   
   1. przejściem na emeryturę, rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne,
   2. przeniesieniem służbowym, powołaniem lub wyborem,
   3. likwidacją pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy,
   4. likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją,
5. podjęcia zatrudnienia:
   
   1. w wyniku przeniesienia służbowego,
   2. na podstawie powołania lub wyboru,
   3. w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo ze zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy,
   4. w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej poprzedniego pracodawcy lub jej reorganizacją,
   5. po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej,
6. korzystania:
   
   1. a) z urlopu wychowawczego,
   2. a) z urlopu macierzyńskiego,
   3. z urlopu ojcowskiego,
   4. z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
   5. z urlopu opiekuńczego,
   6. z urlopu dla poratowania zdrowia,
   7. przez nauczyciela lub nauczyciela akademickiego z urlopu do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego;
7. korzystania z urlopu rodzicielskiego;
8. wygaśnięcia stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika.

Utrata prawa do wynagrodzenia rocznego.

Nauczyciel nie nabywa prawa do wynagrodzenia rocznego w przypadkach:

1. nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż dwa dni,
2. stawienia się do pracy lub przebywania w pracy w stanie nietrzeźwości,
3. wymierzenia nauczycielowi kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy lub ze służby,
4. rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Wysokość wynagrodzenia rocznego.

Wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez nauczyciela w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące nauczycielowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

W przypadkach, w których nie jest wymagane przepracowanie 6 miesięcy, wysokość wynagrodzenia rocznego ustala się proporcjonalnie do okresu przepracowanego u danego pracodawcy.

Wypłata wynagrodzenia rocznego.

Wynagrodzenie roczne wypłaca się nie później niż w ciągu pierwszych trzech miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje to wynagrodzenie. Nauczycielowi, z którym rozwiązano stosunek pracy w związku z likwidacją pracodawcy, wynagrodzenie roczne wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy

Za czas urlopu wypoczynkowego nauczycielowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i zajęcia dodatkowe oblicza się na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu wszystkich miesięcy danego roku szkolnego, poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, a jeżeli okres zatrudnienia jest krótszy od roku szkolnego – z tego okresu.

Jeżeli wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczenia wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i zajęcia dodatkowe uległa zmianie w okresie, z którego oblicza się wynagrodzenie za urlop, lub w miesiącu wykorzystywania urlopu, wynagrodzenie to ulega przeliczeniu.

Składniki uwzględniane w wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy.

W wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy nauczyciela uwzględnia się:

1. wynagrodzenie zasadnicze,
2. dodatek za wysługę lat,
3. dodatek motywacyjny,
4. dodatki funkcyjne
5. dodatki za warunki pracy,
6. wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe,
7. wynagrodzenie za godziny doraźnych zastępstw,
8. dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej,
9. odrębne wynagrodzenie za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze wykonywane w dniu wolnym od pracy,
10. wynagrodzenie za pracę w święto,
11. jednorazowy dodatek uzupełniający, o którym mowa w art. 30a ust. 3 Karty Nauczyciela.

W wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy nie uwzględnia się:

1. wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
2. wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego oraz wynagrodzenia za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
3. wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną.

Ustalanie wysokości składników.

Składniki wynagrodzenia określone w stawkach miesięcznych w stałej wysokości oraz składniki wynagrodzenia określone procentowo od tych stawek uwzględnia się w wysokości należnej w miesiącu wykorzystywania urlopu, z zastrzeżeniem opisanym poniżej.

W przypadku gdy okres wykonywania zadań lub zajęć uprawniających do dodatku funkcyjnego jest krótszy niż okres roku szkolnego, wysokość dodatku oblicza się, mnożąc otrzymywaną stawkę z tego tytułu przez liczbę miesięcy, w których nauczyciel wykonywał zadania lub zajęcia. Uzyskaną kwotę dzieli się przez liczbę miesięcy roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

Jednorazowy dodatek uzupełniający, o którym mowa w art. 30a ust. 3 Karty Nauczyciela, uwzględnia się w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwoty tego dodatku wypłaconego pracownikowi za poprzedni rok kalendarzowy.

Dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej, odrębne wynagrodzenie za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze wykonywane w dniu wolnym od pracy, wynagrodzenie za pracę w święto, oblicza się, dodając otrzymane wynagrodzenie w poszczególnych miesiącach roku szkolnego, a następnie uzyskaną kwotę dzieli się przez liczbę miesięcy roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw oblicza się, mnożąc przeciętną miesięczną liczbę godzin z okresu miesięcy danego roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, a jeżeli okres zatrudnienia jest krótszy od roku szkolnego – z tego okresu, przez godzinową stawkę wynagrodzenia przysługującą w miesiącu wykorzystywania urlopu.

Ustalanie stawki za jeden dzień urlopu.

Wynagrodzenie za jeden dzień urlopu nauczyciela zatrudnionego w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne ustala się, dzieląc miesięczne wynagrodzenie obliczone według powyższych zasad przez liczbę 30.

Wynagrodzenie za jeden dzień urlopu nauczyciela zatrudnionego w szkole, w której nie są przewidziane ferie szkolne ustala się, dzieląc miesięczne wynagrodzenie obliczone według powyższych zasad przez liczbę 21.

Wynagrodzenie za jeden dzień urlopu nauczyciela pełniącego stanowisko dyrektora i wicedyrektora szkoły oraz nauczyciela pełniącego inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczyciela, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze ustala się, dzieląc miesięczne wynagrodzenie obliczone według powyższych zasad przez liczbę 21.

Urlop uzupełniający i ekwiwalent za niewykorzystany urlop.

Nauczycielowi przysługuje urlop w ciągu roku szkolnego w razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych z powodu:

1. niezdolności do pracy wywołanej chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną,
2. urlopu macierzyńskiego,
3. urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
4. urlopu ojcowskiego,
5. urlopu rodzicielskiego,
6. urlopu dla poratowania zdrowia,
7. odbywania ćwiczeń wojskowych albo krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego.

Urlop uzupełniający przysługuje w wymiarze do 8 tygodni.

Ekwiwalent pieniężny za okres niewykorzystanego urlopu przysługuje nauczycielowi w razie niewykorzystania przysługującego mu urlopu wypoczynkowego z powodu:

1. rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy,
2. powołania do zasadniczej służby wojskowej albo do odbywania zastępczo obowiązku tej służby,
3. powołania do okresowej służby wojskowej lub do odbywania długotrwałego przeszkolenia wojskowego.

Ekwiwalent przysługuje nie więcej niż za:

1. 8 tygodni w odniesieniu do nauczyciela zatrudnionego w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, 
2. 35 dni roboczych w odniesieniu do nauczyciela zatrudnionego w szkole, w której nie są przewidziane ferie szkolne oraz nauczyciela pełniącego stanowisko dyrektora i wicedyrektora szkoły oraz nauczyciela pełniącego inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczyciela, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze.

Ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy nauczycieli ustala się, stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Za podstawę ustalenia ekwiwalentu za jeden dzień urlopu wypoczynkowego przyjmuje się wysokość wynagrodzenia przysługującego nauczycielowi za jeden dzień urlopu.

Ekwiwalent za niewykorzystany przez nauczyciela urlop wypoczynkowy oblicza się, mnożąc ekwiwalent za jeden dzień urlopu przez liczbę dni tego urlopu.

Wynagrodzenie za pracę w dniu wolnym od pracy

Za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze, wykonywane w dniu wolnym od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny od pracy.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego nauczyciel otrzymuje odrębne wynagrodzenie za każdą godzinę pracy obliczane jak za godzinę ponadwymiarową.

Wynagrodzenie za pracę w święto

Za pracę w święto, przypadające poza dwoma dniami w tygodniu wolnymi od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny od pracy. 

W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego nauczyciel otrzymuje odrębne wynagrodzenie za każdą godzinę pracy obliczane jak za godzinę ponadwymiarową ze 100% dodatkiem.

Wynagrodzenie za pracę w porze nocnej

Za każdą godzinę pracy w porze nocnej nauczycielowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 15% godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego, jednakże nie niższej niż 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Wynagrodzenie nauczycieli prowadzących zajęcia finansowane ze środków unijnych

Nauczycielom, którzy w ramach programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej prowadzą zajęcia bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, za każdą godzinę prowadzenia tych zajęć przysługuje wynagrodzenie w wysokości ustalonej w sposób określony jak dla godzin ponadwymiarowych i zastępstw doraźnych, tj. według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy.

Nabycie prawa do wynagrodzenia

Zgodnie z art.  38 Karty Nauczyciela nauczyciel nabywa prawo do wynagrodzenia od dnia nawiązania stosunku pracy. 

Dniem nawiązania stosunku pracy jest natomiast dzień określony w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, zaś w przypadku mianowania – dzień określony w akcie mianowania, a jeżeli tego dnia nie określono – dzień doręczenia tego aktu.

Zmiana wysokości wynagrodzenia

Zmiana wysokości wynagrodzenia w czasie trwania stosunku pracy w związku z uzyskaniem danego stopnia awansu zawodowego nauczyciela następuje z pierwszym dniem roku szkolnego następującego po roku szkolnym, w którym nauczyciel uzyskał dany stopień awansu. Zmiana wysokości wynagrodzenia z innych przyczyn następuje z pierwszym dniem najbliższego miesiąca kalendarzowego, jeżeli inne przyczyny nie nastąpiły od pierwszego dnia danego miesiąca kalendarzowego.

W przypadku uzyskania kolejnego stopnia awansu zawodowego w terminie do dnia 31 grudnia danego roku zmiana wysokości wynagrodzenia następuje z dniem 1 stycznia danego roku, następującego po roku kalendarzowym, w którym nauczyciel uzyskał dany stopień awansu.

W razie zmiany miejsca pracy, pociągającej za sobą zmianę wysokości wynagrodzenia, prawo do wynagrodzenia odpowiadającego nowemu miejscu pracy przysługuje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, następującego po objęciu obowiązków pracowniczych w nowym miejscu pracy, jeżeli objęcie tych obowiązków nie nastąpiło od dnia pierwszego danego miesiąca kalendarzowego.

Termin wypłaty wynagrodzenia

Karta Nauczyciela reguluje również terminy wypłaty wynagrodzenia odmiennie od zapisów Kodeksu pracy. Wynagrodzenie wypłacane jest nauczycielowi miesięcznie z góry w pierwszym dniu miesiąca. Jeżeli pierwszy dzień miesiąca jest dniem ustawowo wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłacane jest w dniu następnym.

Składniki wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych prac (np. godziny ponadwymiarowe, zastępstwa doraźne), wypłaca się miesięcznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesiąca. Jeżeli jednak ostatni dzień miesiąca jest dniem ustawowo wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłacane jest w dniu poprzedzającym ten dzień. W szczególnie uzasadnionych wypadkach wynagrodzenie za te składniki może być wypłacone w jednym z ostatnich pięciu dni miesiąca lub w dniu wypłaty wynagrodzenia zasadniczego.

Wynagrodzenie nauczyciela w czasie zawieszenia w pełnieniu obowiązków lub odbywania kary pozbawienia wolności

Wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela oraz nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora szkoły w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków może ulec zmniejszeniu, a tymczasowo aresztowanego ulega zmniejszeniu najwyżej do połowy, w zależności od stanu rodzinnego nauczyciela, począwszy od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zawieszenie.

W okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków nie przysługują dodatki oraz wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe.

W okresie odbywania kary pozbawienia wolności nauczycielowi oraz nauczycielowi pełniącemu funkcję dyrektora szkoły nie przysługuje wynagrodzenie.

Jeżeli postępowanie karne lub postępowanie dyscyplinarne zakończy się umorzeniem z braku dowodów winy albo wydaniem wyroku lub orzeczenia uniewinniającego, nauczycielowi oraz nauczycielowi pełniącemu funkcję dyrektora szkoły należy zwrócić zatrzymane kwoty wynagrodzenia.

Wynagrodzenie nauczyciela w czasie stanu nieczynnego

Nauczyciel przeniesiony w stan nieczynny zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatku „wiejskiego” do czasu wygaśnięcia stosunku pracy.

Wynagrodzenie nauczyciela w czasie urlopu dla poratowania zdrowia

W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatku „wiejskiego”.