Zatrudnianie pracowników

Poniżej zaprezentowane zostały zasady zatrudniania nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi w szkołach i przedszkolach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego.

Nauczyciele

Nienauczyciele do prowadzenia zajęć

Nauczyciele do programów unijnych

Administracja i obsługa

Nauczyciele

WARUNKI FORMALNE WYMAGANE DO ZATRUDNIENIA NAUCZYCIELA

Nie można nawiązać stosunku pracy z nauczycielem, który nie spełnia warunków:	Postawa prawna
ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych; nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne; nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 3 KN, w okresie 3 lat przed nawiązaniem stosunku pracy, albo karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 4 KN; posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska ^[1]	art. 10 ust. 8 KN

Nie można nawiązać stosunku pracy z nauczycielem, który nie spełnia warunków:

Postawa prawna

ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych;
nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne;
nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 3 KN, w okresie 3 lat przed nawiązaniem stosunku pracy, albo karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 4 KN;
posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska ^[1]

art. 10 ust. 8 KN

ZATRUDNIENIE NA PODSTAWIE MIANOWANIA

Z kim	Warunki dodatkowe (poza wymienionymi w pierwszej tabeli)	Postawa prawna
Z nauczycielem mianowanym i dyplomowanym	posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym; istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony	art. 10 ust. 5 KN

UMOWA O PRACĘ NA CZAS NIEOKREŚLONY

Z kim	Postawa prawna
Z nauczycielem, który przed dniem 1 września 2022 r. uzyskał stopień nauczyciela kontraktowego, lecz do tego dnia nie uzyskał stopnia nauczyciela mianowanego	art. 17 UZKN ^[2]
Z nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym, gdy brak jest warunków do zatrudnienia w pełnym wymiarze	art. 10 ust. 6 KN
Z nauczycielem początkującym, który posiada: posiada wymagane kwalifikacje posiada co najmniej 2 lata pracy w szkole posiada co najmniej dobrą ocenę pracy.	art. 10 ust. 3a KN

Z kim

Postawa prawna

Z nauczycielem, który przed dniem 1 września 2022 r. uzyskał stopień nauczyciela kontraktowego, lecz do tego dnia nie uzyskał stopnia nauczyciela mianowanego

art. 17 UZKN ^[2]

Z nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym, gdy brak jest warunków do zatrudnienia w pełnym wymiarze

art. 10 ust. 6 KN

Z nauczycielem początkującym, który posiada:

posiada wymagane kwalifikacje
posiada co najmniej 2 lata pracy w szkole
posiada co najmniej dobrą ocenę pracy.

art. 10 ust. 3a KN

UMOWA O PRACĘ NA CZAS OKREŚLONY

Przyczyna/cel	Z kim	Okres umowy	Postawa prawna
Przygotowanie do zawodu nauczyciela	Z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, która: nie posiada stopnia awansu zawodowego, posiada wymagane kwalifikacje	2 lata szkolne	art. 10 ust. 2 KN
Przygotowanie do zawodu nauczyciela	Z osobą rozpoczynająca pracę w szkole, legitymującą się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nieposiadającą przygotowania pedagogicznego ^[3] – w szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły	2 lata szkolne	art. 10 ust. 3 KN
Brak dobrej oceny pracy po dwóch latach pracy jako nauczyciel bez stopnia awansu	Z nauczycielem początkującym, który: posiada wymagane kwalifikacje, posiada co najmniej 2 lata pracy w szkole.	1 rok szkolny	art. 10 ust. 3b pkt 1 KN Umowa taka może być zawarta więcej niż jeden raz.
W ciągu 6 lat od rozpoczęcia odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela nie uzyskał stopnia nauczyciela mianowanego	Nauczyciel początkujący	1 rok szkolny	art. 10 ust. 3b pkt 2 KN Umowa taka może być zawarta więcej niż jeden raz.
Potrzeba wynikająca z organizacji nauczania	Z nauczycielem (posiadającym kwalifikacje z przygotowaniem pedagogicznym)	wynikający z organizacji nauczania, w tym w trakcie roku szkolnego	art. 10 ust. 7 KN ^[1]
Potrzeba wynikająca z zastępstwa nieobecnego nauczyciela	Z nauczycielem (posiadającym kwalifikacje z przygotowaniem pedagogicznym)	na czas zastępstwa	art. 10 ust. 7 KN ^[1]
Potrzeba wynikająca z organizacji nauczania	Z nauczycielem (posiadającym kwalifikacje z przygotowaniem pedagogicznym), który: przeszedł na emeryturę, o której mowa w art. 88a ust. 1 KN, i prawo do tej emerytury nie uległo zawieszeniu, oraz nie osiągnął wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 i 1429)	wynikający z organizacji nauczania, w tym w trakcie roku szkolnego^[4]	art. 10. ust. 10a w zw. z art. 10 ust. 7 KN ^[1]
Potrzeba wynikająca z zastępstwa nieobecnego nauczyciela	Z nauczycielem (posiadającym kwalifikacje z przygotowaniem pedagogicznym), który: przeszedł na emeryturę, o której mowa w art. 88a ust. 1 KN, i prawo do tej emerytury nie uległo zawieszeniu, oraz nie osiągnął wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 i 1429)	na czas zastępstwa^[4]	art. 10. ust. 10a w zw. z art. 10 ust. 7 KN ^[1]

NAUCZYCIELE NIEBĘDĄCY OBWATELAMI POLSKIMI

W szkołach i placówkach mogą być zatrudniani nauczyciele niebędący obywatelami polskimi wtedy, gdy taka potrzeba wynika z organizacji nauczania w szkole, przede wszystkim jednak na stanowiskach nauczycieli języków obcych.

Zatrudnienie w szkole nauczyciela niebędącego obywatelem polskim wymaga zgody organu prowadzącego tę szkołę.

Przy zatrudnianiu nauczycieli niebędących obywatelami polskimi organ prowadzący może odstąpić od wymogów kwalifikacyjnych, określonych w przepisach o kwalifikacjach nauczycieli – w zakresie wykształcenia i przygotowania pedagogicznego – tylko wtedy, gdy taka potrzeba wynika z organizacji nauczania w szkole.

Stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na zasadach określonych w Karcie Nauczyciela i stosuje się do nich przepisy Karty Nauczyciela odnoszące się do nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, chyba że postanowienia umów międzynarodowych stanowią inaczej.

^[1]Jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje, można za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatrudnić nauczyciela, który nie posiada kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska – art. 10 ust. 9 KN. Wówczas do celów płacowych nauczyciel traktowany jest jak nauczyciel początkujący – art. 10 ust. 10 KN.

[2] Do celów płacowych nauczyciel jest traktowany jak nauczyciel początkujący

^[3] O ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie pierwszego roku pracy w szkole. W przypadku gdy nauczyciel w trakcie pierwszego roku pracy w szkole nie uzyska przygotowania pedagogicznego, dyrektor szkoły rozwiązuje z nauczycielem umowę o pracę z końcem tego roku szkolnego bez wypowiedzenia. Dyrektor szkoły może nie rozwiązać umowy o pracę z nauczycielem, jeżeli nauczyciel nie uzyskał przygotowania pedagogicznego z przyczyn od niego niezależnych i zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie drugiego roku pracy w szkole.

^[4] Za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Wymiar zatrudnienia tego nauczyciela w szkole nie może być wyższy niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W przypadku zatrudnienia w więcej niż jednej szkole łączny wymiar zatrudnienia nie może być wyższy niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. Przed nawiązaniem stosunku pracy, nauczyciel składa do dyrektora szkoły oświadczenie o zawieszeniu albo niezawieszeniu prawa do tej emerytury, a jeżeli prawo do tej emerytury nie uległo zawieszeniu – również o niezatrudnieniu w innej szkole lub innych szkołach albo o zatrudnieniu w innej szkole lub innych szkołach i wymiarze zatrudnienia w tej szkole lub tych szkołach.

Nienauczyciele do prowadzenia zajęć

UMOWA O PRACĘ

z osobą niebędącą nauczycielem do prowadzenia zajęć na podstawie art. 15 ustawy Prawo Oświatowe

Przyczyna	Z kim	Warunki dodatkowe	Postawa prawna
Do prowadzenia zajęć rozwijających zainteresowania w przedszkolu publicznym	Z osobą niebędącą nauczycielem posiadającą przygotowanie uznane przez dyrektora przedszkola za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć^[1]	Za zgodą Kuratora Oświaty. Musi spełniać warunki: nie toczy się przeciwko niej postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne; nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe^[2]	art. 15 ust. 1 UPO
Do prowadzenia zajęć edukacyjnych w szkole publicznej	Z osobą niebędącą nauczycielem, posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć^[1]	Za zgodą Kuratora Oświaty. Musi spełniać warunki: nie toczy się przeciwko niej postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne; nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe^[2]	art. 15 ust. 2 UPO
Do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego w szkole lub placówce	Z osobą posiadającą przygotowanie zawodowe uznane przez dyrektora szkoły lub placówki za odpowiednie do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego	Za zgodą organu prowadzącego Musi spełniać warunki: nie toczy się przeciwko niej postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne; nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe^[2]	art. 15 ust. 6 PO

^[1] Osobę taką zatrudnia się na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z tym że do tej osoby stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych nauczycieli oraz ustala się jej wynagrodzenie nie wyższe niż 184% kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej. Organy prowadzące szkoły mogą upoważniać dyrektorów szkół, w indywidualnych przypadkach, do przyznawania wynagrodzenia w wyższej wysokości. ^[2] W celu potwierdzenia spełnienia warunku niekaralności osoba ta, przed nawiązaniem stosunku pracy, jest obowiązana przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego.

Nauczyciele do programów unijnych

Administracja i obsługa

Warunki zatrudnienia na stanowisku pracownika administracji i obsługi
(pracownika samorządowego)

Grupa stanowisk	Pracownikiem na danym stanowisku może być osoba, która spełnia wymagania	Postawa prawna
Pomocnicze i obsługi	jest obywatelem polskim,^[1] ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych, posiada kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku.	art. 6 ust. 1 UPS
Urzędnicze	jest obywatelem polskim,^[1] ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych, posiada kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku. posiada co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe, nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, cieszy się nieposzlakowaną opinią.	art. 6 ust. 3 UPS
Kierownicze urzędnicze	jest obywatelem polskim,^[1] ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych, posiada kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku. posiada wykształcenie wyższe w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym i nauce, posiada co najmniej trzyletni staż pracy lub wykonywała przez co najmniej 3 lata działalność gospodarczą o charakterze zgodnym z wymaganiami na danym stanowisku, nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, cieszy się nieposzlakowaną opinią.	art. 6 ust. 4 UPS

^[1] Osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego może zostać zatrudniona na stanowisku, na którym wykonywana praca nie polega na bezpośrednim lub pośrednim udziale w wykonywaniu władzy publicznej i funkcji mających na celu ochronę generalnych interesów państwa, jeżeli posiada znajomość języka polskiego potwierdzoną dokumentem określonym w przepisach o służbie cywilnej.

Kierownik jednostki upowszechniając informacje o wolnych stanowiskach urzędniczych, w tym kierowniczych stanowiskach urzędniczych, wskazuje stanowiska, o które poza obywatelami polskimi mogą ubiegać się obywatele Unii Europejskiej oraz obywatele innych państw, którym na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów prawa wspólnotowego przysługuje prawo do podjęcia zatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

RODZAJ UMOWY I TRYB ZATRUDNIENIA

Pracownik	Rodzaj umowy	Tryb	Uwagi
Pracownik na stanowisku pomocniczym i obsługi	Umowa o pracę na czas określony lub nieokreślony.	Wolny nabór.
Pracownik na stanowisku urzędniczym podejmujący po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym (w tym kierowniczym)^[2]	Umowa o pracę na czas określony, nie dłuższy niż 6 miesięcy.	Konkurs na wolne stanowisko.	Pracownik odbywa służbę przygotowawczą zakończona egzaminem.
Pracownik na stanowisku urzędniczym, który nie jest podejmującym po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym^[2]	Umowa o pracę na czas określony lub nieokreślony.	Konkurs na wolne stanowisko.
Pracownik samorządowy (dowolna grupa stanowisk) zatrudniony na zastępstwo	Umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas usprawiedliwionej nieobecności zastępowanego pracownika.	Wolny nabór.

^[2] Przez osobę podejmującą po raz pierwszy pracę na stanowisku urzędniczym (w tym kierowniczym), rozumie się osobę, która nie była wcześniej zatrudniona w jednostkach samorządowych na czas nieokreślony albo na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, i nie odbyła służby przygotowawczej zakończonej zdaniem egzaminu z wynikiem pozytywnym.

Nie wymaga przeprowadzania konkursu przeniesienie pracownika na stanowisku urzędniczym (w tym kierowniczym).

Sposób powierzenia	Za zgodą nauczyciela.
Wynagrodzenie	Za każdą godzinę prowadzenia tych zajęć przysługuje wynagrodzenie w wysokości ustalonej w sposób analogiczny jak wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe.
Zajęcia a pensum nauczyciela	Zajęcia nie są wliczane do tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz.
Wliczanie do średnich wynagrodzeń	Wynagrodzenia nie uwzględnia się przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3 KN.

Kwalifikacje	Nauczyciel musi spełniać kwalifikacje określone dla nauczycieli zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 9 ust. 2 i 3 Karty Nauczyciela.
Warunki do zatrudnienia	ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych, nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne, nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 3 KN, w okresie 3 lat przed nawiązaniem stosunku pracy, albo karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 4 KN.
Dokumenty wymagane do potwierdzenia spełnienia warunków do zatrudnienia	Nauczyciel, przed nawiązaniem stosunku pracy, jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego (z wyjątkiem przypadku gdy z nauczycielem jest nawiązywany kolejny stosunek pracy w tej samej szkole w ciągu 3 miesięcy od dnia rozwiązania albo wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy). Dyrektor szkoły, przed nawiązaniem stosunku pracy z nauczycielem, jest obowiązany zasięgnąć informacji z Centralnego Rejestru Orzeczeń Dyscyplinarnych.
Nawiązanie stosunku pracy	Nauczyciela zatrudnia się na zasadach określonych w Kodeksie pracy (np. umowa o pracę na czas określony).
Wynagrodzenie	Za każdą godzinę prowadzenia zajęć nauczycielowi przysługuje wynagrodzenie nie wyższe niż wynagrodzenie za jedną godzinę prowadzenia zajęć ustalone w sposób określony dla nauczyciela dla nauczyciela dyplomowanego posiadającego wykształcenie wyższe i tytuł zawodowy magister, magister inżynier lub równorzędny oraz realizującego 18-godzinne pensum.